تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعۀ مدنی در ایران تحلیل مقایسه ای دورة مشروطه با دورة انقلاب اسلامی

author

  • محمدتقی سبزه ای استادیار دانشگاه رازی
Abstract:

هدف مقاله حاضر مطالعه و تحلیل جامعهشناختی مهمترین دگرگونیهای ساختار جامعـۀ مـدنی ایـران طـی یـک قـرنگذشته، یعنی فاصلۀ زمانی دو دورة انقلاب مشروطه ) 1285تا (1320و انقلاب اسلامی )1357تا (1388است.این مطالعه مبتنی بر نظریه نوسازی در جامعهشناسی است که تفکیک و تمـایز کـارکردی و نیـز تخصصـیشـدننقشها و کارکردهای نظامهای اجتماعی را در روند توسعۀ جامعه از سنتی بـه مـدرن توضـیح مـیدهـد و تـلاشمیکند فرآیند رشد و توسعۀ نظـام جامعـۀ مـدنی را در ارتبـاط بـا سـایر فرآینـدهای تغییـر تکـاملی نظـامهـایاجتماعی ایران در دو دورة مشروطه و انقلاب اسلامی تحلیل کند. نتایج ایـن مطالعـه کـه بـه روش اسـنادی و بـاتکنیک مقایسهای صورت گرفته است، نشان میدهد که اولین فرآینـد تغییـر اساسـی در جامعـه ایـران بـا تغییـرسیاسی آغاز شد؛ فرآیندی که منجـر بـه شـکلگیـری قـوای مقننـه، مجریـه و قضـاییه شـد. در ایـن دوره، همـۀنظامهای اجتماعی در جامعۀ ایران به سه نهاد اجتماعی وابسته به هم، یعنی "دین"، "بـازار" و "دولـت" محـدودمیشدند. این نظامها به مرور زمان به هفت نظام اجتماعی نسبتاً مستقل شـامل دولـت، اقتصـاد، دیـن، آمـوزش،حقوق، قشربندی اجتماعی و جامعۀ مدنی گسترش پیدا کردند. آخـرین نظـام اجتمـاعی سـاختیافتـه در جامعـۀایران، یعنی جامعۀ مدنی، به تدریج در ابعاد و جنبههای زیر توسعه و تکامل مییابد: فضای عمومی، سازمانهـایغیر دولتی، شوراها، مطبوعات، احزاب سیاسی و جنبشهای اجتماعی )دانشجویی، زنان و حقوق بشر.( هـمچنـینمیتوان گفت امروزه نقشها و کارکردهای جامعۀ مدنی مانند وظایف و کارکردهای سایر نظامهـای اجتمـاعی بـهطور نسبی در چارچوب سازمانها نهادینه و تخصصی میشوند

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ایدئولوژیک غزل اجتماعی دورة مشروطه

یکی از ابزارهای مهم و دقیق در شناخت ویژگی­های برجسته و شاخصه­های زبانی، ادبی و فکری یک اثر، بررسی و تحلیل سبکی آن اثر است که اگر این تحلیل با آمار و داده­های آماری همراه شود، ارزش و اهمیت اثر  بیشتر روشن می­گردد. این مقاله با بررسی سبک­شناسانة غزلیات اجتماعی دورة مشروطه بر آن است تـا ویژگی­های برجستة سبک­ساز و پربسامد را در لایة ایدئولوژیک در این غزلیات نشان دهد. بر اساس آمارهای ارائه شده، تعدا...

full text

تحلیل جامعه شناختی نهادینه نشدن و ناکامی تحزب در ایران از انقلاب مشروطه تا به امروز

چکیده: مهمترین ریشه ها یا عوامل تاریخی - جامعه شناختی موثر بر ناکامی و عدم تحزب نهادمند در ایران در یک سده اخیر چه بوده اند؟ فرضیه تحقیق: دلایلی همچون درگیر شدگی شدید احزاب در جنگ قدرت، نخبه گرایانه بودن احزاب و فاصله گیری آنها از توده ها و عدم اهتمام به تربیت سیاسی و اجتماعی توده ها، رقابت غیر قاعده مند، غیر نهادمند و ستیزه جویانه احزاب، وابستگی به حکومت و قدرت های خارجی، عدم تعهد عملکردی احز...

full text

تاریخ غایب زنان نقاش ایران مطالعه جامعه شناختی زنان نقاش؛ از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی

مطالعه تاریخ هنرهای تجسمی کشور ایران نشان از ناگفته‌هایی دارد که زنان هنرمند در آن از سهم بسیار کمی برخوردارند. در واقع مطرح کردن این پرسش تاریخی توسط لیندا ناکلین که «چرا هیچ هنرمند زن مهمی در تاریخ وجود نداشته است؟» چالشی را ایجاد می‌کند که می‌توان در پی آن بدون در نظر گرفتن جغرافیای خاص به این مهم پرداخت. هدف از این مقاله بررسی حضور زنان نقاش و زیبایی‌شناسی جنسیتی نقاشی آنها در فاصله دو انقل...

full text

تحلیل جامعه شناختی مسئولیت مدنی معلمان در حقوق ایران.

تعلیم وتربیت اسلامی اهمیت ویژه‌ای برای تربیت انسان قائل است که در راستای آن شناخت مسئولیت معلمان در سایه حقوق ایران تحقق می‌یابد، یکی از رویکردهای آسیب شناسانه به نظام آموزشی توجه به صدمات جسمانی دانش آموختگان است که به سبب در گیری در امر آموزش به علم آموزان وارد می آید .این صدمات دارای طیف وسیعی می باشد و بعضأ اشتغال به امر تعلیم و تعلم را به مخاطره می اندازد لذا واکاوی ریشه ها و تبیین مسوولیت...

full text

تحلیل جامعه شناختی نهادینه نشدن و ناکامی تحزب در ایران از انقلاب مشروطه تا به امروز

چکیده: مهمترین ریشه ها یا عوامل تاریخی - جامعه شناختی موثر بر ناکامی و عدم تحزب نهادمند در ایران در یک سده اخیر چه بوده اند؟ فرضیه تحقیق: دلایلی همچون درگیر شدگی شدید احزاب در جنگ قدرت، نخبه گرایانه بودن احزاب و فاصله گیری آنها از توده ها و عدم اهتمام به تربیت سیاسی و اجتماعی توده ها، رقابت غیر قاعده مند، غیر نهادمند و ستیزه جویانه احزاب، وابستگی به حکومت و قدرت های خارجی، عدم تعهد عملکردی احزا...

full text

بررسی عناصر موسیقیایی شعر اعتراض در دورة انقلاب اسلامی

«شعراعتراض» یکی از انواع شعری است که با شکل­گیری و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران رونق گرفت و به عنوان یک جریان ادبی ادامه حیات داد. تاکنون این نوع شعر مورد بررسی همه جانبه و علمی قرار نگرفته و بررسی­های حول شعر اعتراض بیشتر جنبۀ مطبوعاتی و ژورنالیستی داشته است. اما این پژوهش سعی کرده به این نوع شعر از جنبۀ موسیقیایی بپردازد. برای همین منظور حدود دویست شعر اعتراض از جنبة موسیقی بیرونی، کناری و د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 2

pages  39- 65

publication date 2011-07-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023